“Ze was zo boos. Schreeuwen, stampen, de stoom kwam bijna uit haar oren. Het ging (op het eerste gezicht) nergens over. Maar deze boosheid kwam daar niet vandaan, er lag veel meer achter. Alleen dat wist ze zelf op dat moment nog niet. ‘Gooi het er maar even uit, die boosheid’. En dat deed ze, heel hard stampen. Toen heb ik haar op schoot genomen en een dikke knuffel gegeven. En daar veranderde de boosheid in heel hard huilen. Snikkend vertelde ze me dat ze zo moe was, dat ze zoveel dingen moest en dat ze het niet meer fijn vond. Terwijl ze zo huilde, voelde ik de spanning in haar lichaam weg trekken. Langzaam werd ze weer rustig. Door deze gevoelens te laten zijn voor wat ze zijn, kwam ze tot rust. En hierna voelde ze zich opgelucht en rustiger. Zo fijn voor haar, nu kon ze weer verder waar ze mee bezig was.”
Boosheid is een lastige emotie. Vaak mag dit er niet zijn, ‘doe niet zo boos’, ‘als je zo boos doet dan ga je maar naar boven!’, ‘het is niks om boos over te zijn’ enz. Ook komt boosheid vaak met schreeuwen, stampen, en soms slaan of dingen kapot gooien. Soms resulteert dit er in dat je als ouder ook gaat schreeuwen. Het kan heel lastig zijn om hier mee om te gaan.
De boosheid blijft hierdoor bestaan en een kind leert op deze manier dat boosheid er niet mag zijn. Terwijl boosheid een basisemotie is, net als verdriet, angst en blijheid. Iedereen heeft deze gevoelens. Volwassenen weten meestal hoe ze met eigen emoties om kunnen gaan. Maar als je kind boos is, is het een uitdaging om zelf rustig te blijven.
Ook voor het kind zelf is boosheid moeilijk. Vaak weten zij nog niet hoe ze hier mee om kunnen gaan. En als ze voelen dat het er niet mag zijn, kunnen ze gevoelens gaan onderdrukken. Maar uiteindelijk barst de bom.
Wat kan je dan doen bij boosheid?
- Boosheid mag er zijn.
Ten eerste laat je kind weten dat boosheid een emotie is die er mag zijn. Dat het oké is. Iedereen heeft wel eens gevoelens van boosheid. Het zorgt er voor dat je je eigen grenzen aangeeft. Het is een goed en belangrijk gevoel. Het wijst je in de richting van wat je niet langer wil.
- Benoem en erken de emotie van je kind.
Door de gevoelens te benoemen leert je kind zichzelf beter begrijpen. Ook leert een kind hierdoor woorden geven aan zijn gevoel. Zeg bijvoorbeeld: ‘ik zie dat je hier heel boos van wordt’ of ‘Ik begrijp dat je je boos voelt’.
Vaak zit er achter boosheid een ander gevoel, zoals verdriet of teleurstelling. Ook deze gevoelens mogen er zijn. Bespreek ze met je kind. Vertel ook dat alle gevoelens weer veranderen, net als bij het weer buiten. Na regen komt weer zonneschijn. Zo is het met gevoelens ook. Ze komen, blijven even en gaan dan ook weer weg.
- Geef grenzen aan.
Laat je kind weten wat hij kan doen als hij boos is. Geef grenzen aan. ‘Je mag boos zijn, maar je mag niet slaan of dingen kapot maken’. Of ‘ik begrijp dat je boos bent, maar dit geschreeuw doet pijn aan mijn oren’. Zo leert je kind rekening te houden met anderen.
Is de boosheid meer intens dan er is vast wel een ruimte in of om huis waar de boosheid er uit mag komen (bijv. slaan in een kussen, buiten hard stampen).
- Praat met je kind over de boosheid.
Praat met je kind over wat hij voelde toen hij zo boos was. ‘Wat gebeurde er?’ ‘Waar in je lichaam voelde je de boosheid?’. Boosheid voel je altijd in je lichaam: in je hoofd, je buik, kaken die je op elkaar klemt. Bespreek dit en vraag ook aan je kind wat hij zelf denkt wat helpt als hij weer boosheid op voelt komen. Misschien helpt het om even tot 10 te tellen, of is er een veilig plekje in huis waar hij zich fijn voelt. Vraag dit, bespreek het en bedenk samen oplossingen.
‘Je kan de golven niet stoppen, maar je kan wel leren surfen`
